Η Καλλιτεχνική Παιδαγωγική Ομάδα «Σχεδία στην πόλη» είναι μη κερδοσκοπική οργάνωση, που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Η Μελίνα Βούρη, φιλόλογος, τακτικό μέλος του σωματείου Vision Network Athens, συνάντησε την Αργυρώ Σκίτσα, Υπεύθυνη δράσεων στη «Σχεδία στην πόλη».
Στόχος της «Σχεδίας στην πόλη» είναι να ευαισθητοποιήσει την κοινότητα σε κοινωνικά ζητήματα, να ενδυναμώσει νέους παιδαγωγούς, να υποστηρίξει ευάλωτες ομάδες και να προάγει τις αρχές της συμπερίληψης και της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Στο πλαίσιο αυτό υλοποιεί εθελοντικά προγράμματα, καλλιτεχνικές και εκπαιδευτικές δράσεις για παιδιά, νέους και παιδαγωγούς. Συμμετέχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα και δίκτυα και συνεργάζεται με πολλούς φορείς και οργανώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ποια είναι η αφετηρία της “Σχεδίας στην πόλη”;
Αφετηρία της “Σχεδία στην πόλη” είναι το όραμά μας για μια κοινωνία της συμπερίληψης, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διαφορετικότητα και για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος εκπαίδευσης που θα εξασφαλίζει ίσες ευκαιρίες έκφρασης και δημιουργικής μάθησης για όλα τα παιδιά.
Τι σας κινητοποιεί;
Με κινητοποιεί τόσο η ανάγκη να υποστηρίξουμε αλλαγές στον χώρο της εκπαίδευσης (τυπικής και μη τυπικής) όσο και οι ίδιες οι ανάγκες των παιδιών, ιδιαίτερα όταν ζουν σε ευάλωτα περιβάλλοντα. Επίσης κινητήρια δύναμη για μας είναι και το γεγονός ότι κάθε χρόνο έρχονται νέοι και νέες εθελοντές κι εθελόντριες στην ομάδα μας, κυρίως από το πεδίο των παιδαγωγικών και ανθρωπιστικών επιστημών, και θέλουμε να προσφέρουμε ερεθίσματα και διεξόδους, ώστε να ανακαλύψουν τον εαυτό τους και τις δυνατότητές τους, να εμβαθύνουν σε παιδαγωγικά και κοινωνικά θέματα και να βιώσουν έμπρακτα την αξία του εθελοντισμού και κοινωνικής προσφοράς. Πιστεύουμε πως αυτές οι εμπειρίες θα συμβάλουν στη προσωπική ενδυνάμωση, στη διεύρυνση του ορίζοντά τους, στην ανταλλαγή εμπειριών και στον δημιουργικό πειραματισμό μέσα από το πρίσμα της βιωματικής μάθησης και επικοινωνίας. Είναι μια διαρκής ζωογόνα διαδικασία αυτή η επαφή!
Τι σας κουράζει;
Προσωπικά με κουράζει το ότι οι αλλαγές στην εκπαίδευση γίνονται με αργούς ρυθμούς και το ότι ο κρατικός μηχανισμός είναι ακόμα δύσκαμπτος στην αξιολόγηση και αναθεώρηση πολιτικών σχετικά με την εκπαίδευση, τη νεολαία και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Επίσης με στεναχωρεί το ότι η συμπερίληψη τόσο στην εκπαίδευση όσο και στην κοινωνία μας είναι ακόμη “ζητούμενη” και ακόμα μέχρι σήμερα, φαίνεται να μην έχουμε κατανοήσει τους ολέθριους κινδύνους των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που οδηγούν σε ακραίες μορφές ρατσισμού.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ενεργού πολίτη;
Ενεργός πολίτης είναι αυτός που ξεφεύγει από το μικρόκοσμο του και βλέπει τη μεγαλύτερη κοινωνική εικόνα, προσπαθώντας να φέρει αλλαγές στην τοπική κοινωνία αλλά και γενικότερα. Είναι αυτός που αντιλαμβάνεται πως μόνο μαζί με άλλους έρχονται οι αλλαγές και που, μέσα από πράξεις αλληλεγγύης, θέτει τον εαυτό του διαθέσιμο στις αλλαγές. Αυτός που ευαισθητοποιείται σε διάφορους τομείς. Ένας ενεργός πολίτης δε δρα μόνος του. Βέβαια γίνεται και αυτό, αλλά με δυσκολία μπορεί να κρατηθεί σε διάρκεια. Χρειαζόμαστε τις συνέργειες και τη δημιουργική αλληλεπίδραση για να προχωρήσουμε ως μέλη μιας κοινωνίας.
Διαπολιτισμικός πολίτης είναι αυτός που…
Διαπολιτισμικός πολίτης είναι αυτός που ενδιαφέρεται να μάθει για τη θρησκεία, τον πολιτισμό, την κουλτούρα, την καθημερινότητα και τη διαφορετικότητα του διπλανού του, με σεβασμό και χωρίς αφομοιωτική διάθεση. Δεν είναι μια εύκολη διαδικασία και χρειάζεται ουσιαστική προσπάθεια αυτή η αποδοχή ώστε ο κάθε άνθρωπος να νιώθει πως πλουτίζει και όχι πως απειλείται από τον πολιτισμό του άλλου.
Πόσο σημαντική θεωρείτε την έννοια του διαλόγου;
Ενεργητικός διάλογος είναι η βάση της ανθρώπινης επικοινωνίας. Απαιτεί ενσυναίσθηση, ενεργητική ακρόαση και αποδοχή, ενώ αποτελεί συγχρόνως απαραίτητο συστατικό στις κοινωνίες που θέλουν να προχωρήσουν. Έχει θεσμικό χαρακτήρα στη δημοκρατία και είναι σημαντικό να εξοικειωθούν τα παιδιά στη διαδικασία του διαλόγου. Για παράδειγμα θεωρούμε πολύ σημαντικό το να δίνεις ακόμη και σε ένα παιδί το χρόνο να μιλάει μέχρι το τέλος, εκφράζοντας όσα θέλει να πει, χωρίς να απαντάς γρήγορα στο ερώτημα του, αλλά να είσαι ενεργητικός ακροατής.
Ποια είναι η σχέση της νεολαίας με τον εθελοντισμό;
Τα τελευταία 20 χρόνια μέσα από τις συλλογικότητες οι νέοι αναζητούν τρόπους συμμετοχής. Παρατηρούμε πως υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για εθελοντική δράση στα ανθρωπιστικά πεδία. Ωστόσο δε σημαίνει πως όσοι/ες δηλώνουν ενδιαφέρον για να γίνουν εθελοντές/ντριες έχουν καταλάβει ακριβώς τι σημαίνει εθελοντισμός. Έχουν πολλά ερωτήματα, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που το βλέπουν ως μέσο εύρεσης εργασίας. Άρα είναι θέμα της κάθε οργάνωσης να τους βοηθήσει να κατανοήσουν και να διευκρινίσουν το θέμα. Μερικές φορές τα κίνητρα τους είναι θολά και ίσως ωφελιμιστικά π.χ. να πάρουν μία βεβαίωση ή να κάνουν πρακτική. Άρα πολύ σημαντική θεωρούμε την εκπαίδευση των εθελοντών από τους φορείς υποδοχής, ώστε να διευκρινιστούν οι διαφορές μεταξύ εθελοντισμού και πρακτικής άσκησης και γενικότερα να γίνει κατανοητή η έννοια του εθελοντισμού στις σύγχρονες κοινωνίες. Επίσης να είναι σαφής ο ρόλος του εθελοντή, οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματά του.
Η επόμενη πρόκληση;
Πρόκληση για την ομάδα μας, μετά τον covid 19, είναι να συνεχίσουμε να εμπνέουμε τους νέους για ενεργή κοινωνική και δημιουργική συμμετοχή. Να φέρουμε καλά παραδείγματα κοινωνικής προσφοράς και καινοτομίας, να αφουγκραστούμε τις ανάγκες τους, να δείξουμε εμπιστοσύνη στη νέα γενιά με στόχο να έρθουν κοινωνικές αλλαγές. Επίσης, είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε τα νέα ψηφιακά εργαλεία χωρίς να χάσουμε τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα, σε μια εποχή με προκλήσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρέπει να λάβουμε υπόψιν πως η τεχνολογία “τρέχει” παράλληλα με τα μεγάλα κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα σε όλο τον κόσμο και πως η εποχή της «ευημερίας» έχει τεθεί σε δοκιμασία. Θα έλεγα πως οι κεραίες μας πρέπει να είναι “ενεργοποιημένες” και να μην ξεχνάμε να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, πέρα από τον μικρόκοσμό μας.
Για εμάς που απευθυνόμαστε σε παιδιά και νέους αποτελεί μεγάλη πρόκληση το να έχουμε ουσιαστικούς κώδικες επικοινωνίας, σεβόμενοι τη δική τους «γλώσσα» και τις δικές τους ανάγκες. Να τους δώσουμε χώρο, να διευκολύνουμε τη διαδικασία μάθησης και δημιουργικής ελεύθερης έκφρασης, να δείξουμε εμπιστοσύνη στις ιδέες και τις απόψεις τους! Να προσπαθήσουμε να χτίσουμε μαζί ένα τείχος προστασίας αλλά και αντίστασης απέναντι στη ρητορική μίσους, στη χειραγώγηση και στην αποξένωση μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες και δράσεις στην τοπική μας κοινότητα αλλά και ευρύτερα.
Πιστεύουμε πως ο εθελοντισμός είναι μικρές καθημερινές πράξεις αλληλεγγύης και η ομάδα της «Σχεδία στην πόλη» προσπαθεί να το αποδεικνύει καθημερινά με μικρές και μεγαλύτερες δράσεις υποστήριξης παιδιών και ενδυνάμωσης νέων εθελοντών και παιδαγωγών, οι οποίοι θα διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στη δημιουργία μιας κοινωνίας συμπερίληψης, σεβασμού και ανεκτικότητας μεταξύ των ανθρώπων.
Και όσο και αν ακούγεται δύσκολο εγχείρημα είναι στην πραγματικότητα μια διαδρομή ζωής που αξίζει να διανύσουμε, όσα κι αν είναι τα εμπόδια που θα συναντήσουμε, οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες…